จีนสละสิทธิพิเศษ “ประเทศกำลังพัฒนา” ใน WTO — จุดเปลี่ยนกติกาการค้าโลก

รัฐบาลจีนประกาศว่าจะ ไม่ขอใช้สิทธิพิเศษสำหรับประเทศกำลังพัฒนา (Special & Differential Treatment – SDT) ในการเจรจาภายใต้องค์การการค้าโลก (WTO) อีก แม้ยังคงนิยามสถานะของตนเองว่าเป็น “ประเทศกำลังพัฒนา” ต่อไปก็ตาม
.
การตัดสินใจครั้งนี้สร้างแรงสั่นสะเทือนต่อระบบการค้าโลก เนื่องจากสิทธิพิเศษ SDT ถือเป็นเครื่องมือสำคัญที่ช่วยให้ประเทศกำลังพัฒนามีเวลาปรับตัว เปิดตลาดอย่างค่อยเป็นค่อยไป และหลีกเลี่ยงแรงกดดันจากประเทศพัฒนาแล้วในบางกรณี การที่ “จีน” ซึ่งเป็นเศรษฐกิจใหญ่อันดับสองของโลกประกาศสละสิทธิ์นี้ จึงถูกมองว่าเป็น “หมุดหมายประวัติศาสตร์” ที่อาจบีบให้กติกา WTO ต้องเปลี่ยนแปลง
.
นักวิเคราะห์หลายฝ่ายมองว่า จีนกำลังส่งสัญญาณทางการเมืองและเศรษฐกิจไปยังสหรัฐและสหภาพยุโรป ว่าพร้อมแข่งขันในกติกาเดียวกันกับประเทศพัฒนาแล้ว ซึ่งอาจช่วยลดแรงกดดันที่จีนถูกกล่าวหาว่า “ใช้ประโยชน์จากช่องโหว่ในระบบการค้าโลก” เพื่อได้เปรียบในการแข่งขัน
.
อย่างไรก็ตาม คำถามสำคัญคือ “ผลกระทบต่อประเทศอื่น ๆ จะเป็นอย่างไร”

• ประเทศกำลังพัฒนาอาจเผชิญแรงกดดันให้ต้องปรับลดสิทธิพิเศษที่เคยได้รับ
• ประเทศพัฒนาแล้วอาจใช้โอกาสนี้เรียกร้องให้เกิด “กติกาที่เป็นธรรมขึ้น” ในเวที WTO
• นักลงทุนและบริษัทข้ามชาติจะจับตาว่าการเปิดเสรีการค้าและซัพพลายเชนในจีนจะเปลี่ยนแปลงไปในทิศทางไหน

ในระยะสั้น ตลาดการเงินยังคงรอดูท่าที แต่ในระยะยาว การเคลื่อนไหวของจีนครั้งนี้อาจเป็น จุดเปลี่ยนเชิงโครงสร้างของระบบการค้าโลก ที่ทุกประเทศไม่สามารถมองข้ามได้